Sertlik Testi kısaca, bir malzemenin kalıcı bir ize karşı gösterdiği dirençtir. Sertliğin tecrübeye dayalı bir test olduğunun bir malzeme özelliği olmadığının unutulmaması gerekir. Bu nedenle, aynı malzeme parçası için farklı bir sertlik değeri sunacak çok sayıda sertlik testi mevcuttur. Bundan dolayı, sertlik bağımlı bir test yöntemidir ve her test sonucunda kullanılan test yöntemini gösteren bir etiket bulunması gerekir.
Yine de sertlik çoğu zaman malzemeleri karakterize etmek ve kullanım amaçlarına uygun olup olmadıklarını belirlemek üzere kullanılır. Bu bölümde açıklanacak sertlik testlerinin tamamı, belirli bir kuvvet uygulanarak numune yüzeyine bastırılan özel olarak şekillendirilmiş ve test numunesinden çok daha sert bir delici uç kullanımını içermektedir. Sertlik değerini belirlemek için çentiğin derinliği ya da boyutu ölçülür.
Sertlik Testi Niçin Yapılır?
Uygulanması kolay,
Hızlı – 1 – 30 saniye
Nispeten daha ucuz
Görsel olarak her türlü şekil ve boyuttaki parçalara uygulanabilir,
Sertlik Skalaları
Beş temel sertlik skalası mevcuttur:
Brinell – HB
Knoop – HK
Rockwell – HR
Shore – HS
Vickers – HV
Bu skalaların her birinde, belirli bir test prosedürü uygulanarak belirli bir kuvvetle malzeme üzerine bastırılan özel olarak şekillendirilmiş bir elmas, karbit veya sertleştirilmiş çelik delici uç kullanılmaktadır. Sertlik değerleri, delici ucun nüfuz ettiği derinlik boyutu ölçülerek belirlenir. Tüm skalalar, malzeme sertleştikçe sertlik değerleri artacak şekilde düzenlenmiştir. Sertlik değerleri, gerçekleştirilen test skalasını gösteren HR, HV, HK gibi uygun bir sembol kullanılarak rapor edilir.
Beş Belirleyici Faktör
Uygulamanız için uygun sertlik testini belirlemek üzere aşağıdaki beş faktör kullanılabilir:
Malzeme – Tane boyutu, metal, kauçuk vb.
Yaklaşık Sertlik – Sert çelik, kauçuk vb.
Şekil – Kalınlık, boyut vb.
Isıl İşlem – Tamamen veya yüzeyden sertleştirilmiş, tavlanmış
Üretim Gereklilikleri – Örnek ya da %100
UYGULAMA STANDARTLARI
TS EN ISO 6506-1 : Metalik Malzemeler- Brinell Sertlik Deneyi – Bölüm 1: Deney Metodu
TS EN ISO 6507-1 : Metalik Malzemeler- Vickers Sertlik Deneyi – Bölüm 1: Deney Metodu
TS EN ISO 6508-1 : Metalik Malzemeler- Rockwell Sertlik Deneyi – Bölüm 1: Deney Metodu
ASTM E18 : Metalik Malzemelerin Rockwell Sertliği için Standart Test Yöntemleri
TS EN ISO 9015-1 : Metalik Malzemelerdeki Kaynaklar Üzerinde Tahribatlı Deneyler-Sertlik Deneyi-Bölüm 1: Ark Kaynaklı Birleştirmelerde Sertlik Deneyi
ASTM E 92 : Standard Test Method for Vickers Hardness of Metallic Materials